رژیم کتوژنیک و صرع: آیا رژیم کتو برای درمان صرع موثر است؟

یقینا با دنبال کردن رژیم غذایی کتو، درباره ارتباط رژیم کتوژنیک و صرع و چند بیماری دیگر مانند سرطان و سندرم پلی کیستسک شنیده‌اید. بسیاری از محققان آمریکایی ادعا می‌کنند که رژیم غذایی کتوژنیک در درمان و پیشگیری برخی بیماری‌ها از جمله مبتلایان صرع مفید است؛ مشروط به اینکه اصولی و استاندارد باشد. صرع به مجموعه‌ای از اختلالات عصبی مزمن گفته می‌شود که با حملات عصبی خفیف و غیرقابل پیش بینی شروع می‌شوند و هیچ دلیل ثابت و مشخصی ندارد. این بیماری قابل درمان نیست، اما می‌توان با رعایت کردن بعضی از نکات از جمله استفاده از یک رژیم غذایی مناسب، علائم و نشانه‌های آن را کاهش داده و کنترل نمود. یکی از رژیم‌های غذایی مناسب و پیشنهادی در درمان بیماری صرع رژیم کتوژنیک است که در کاهش فرکانس‌های تشنج ناشی از این بیماری نقش مهمی ایفا می‌کند.

آیا افراد مبتلا به صرع می‌توانند رژیم بگیرند؟ در زمان مراجعه به مطب پزشکان تغذیه، پزشکان همواره به بیماران مبتلا به صرع توصیه می‌کنند که در برنامه غذایی خود تغییرات ساده اما ثابتی ایجاد کنند. تحقیقات نشان داده است که استفاده از یک رژیم غذایی مناسب و اصولی به این افراد کمک می‌کند که شرایط جسمانی مناسب‌تری داشته باشند؛ طوری که به صورت مکرر لازم نباشد که به مطب پزشک خود مراجعه کنند.
تاثیر رژیم کتوژنیک بر صرع چیست؟ تحقیقات نشان داده است که رژیم‌های غذایی صرفا برای کاهش وزن نیستند و این مسئله که چه غذایی را به چه مقدار و حتی چه زمانی میل کنیم، همگی بر نحوه عملکرد مغز ما تاثیر می‌گذارند. جالب است بدانید که رژیم غذایی کتوژنیک، احتمال تشنج را در افراد مبتلا به صرع کاهش می‌دهد! علاوه براین، فرد در رژیم غذایی کتو برای تامین انرژی خود به جای قندها از چربی‌ها (کتون) کمک می‌گیرد و این کار فرد را به مرحله کتوزیس و به تبع تاثیر مثبت رژیم وارد می‌کند. همچنین، در آزمایشات بالینی انجام شده بر روی این بیماران، شواهد نشان می‌دهد که حتی داروهای ضد صرع هم نتوانسته اثرات ناشی از تشنج‌ها را در این افراد کاهش دهد. اما در کمال تعجب، رژیم کتوژنیک با برنامه غذایی منحصر به فرد خود، تعداد دفعات تشنج را در 50 درصد از بیماران تا حد زیادی کم می‌کند. این رژیم با کنترل شاخص گلیسمی و محدود کردن منابع کربوهیدرات در غذاها باعث بهبود وضعیت بیماران می‌شود. به بیان ساده‌تر، حذف قند و شیرینی در این رژیم موجب می‌شود که مغز برای سوخت و ساز از چربی‌ها استفاده کند. در نتیجه، سطح گلوکز خون پایین آمده و فرکانس‌های تشنج نیز کم می‌شود.

آیا رژیم کتو به پیشگیری از بیماری صرع کمک می‌کند؟ همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، رژیم کتوژنیک از زمان ایجاد خود در دهه 1920 تا به الان در مهار تشنج‌ها و حملات عصبی و حتی پیشگیری از بیماری صرع نقش بسیار مهمی را ایفا کرده است. در تحقیقات اخیر، از هر هفت کودک مبتلا به بیماری صرع، تنها یک کودک به طور کامل دچار تشنج؛ اگر از رژیم غذایی کتوژنیک استفاده کند!! این رژیم غذایی به بسیاری از صرع‌ها از جمله صرع میوکلونیک استاتیک (که نام دیگر آن سندرم دوزه است و در سنین 2 تا 6 سالگی به خصوص در دختران اتفاق می‌افتد و با حملات عصبی و تشنج همراه است) و سندروم لنوکس گاستو (یک بیماری نادر و شایع صرع در دوران کودکی که به شدت نسبت به درمان دارویی مقاوم است و کنترل آن دشوار می‌باشد) کمک می‌کند. از طرفی، وقتی بدن بزرگسالان و کودکان به رژیم کتوژنیک پاسخ مثبت می‌دهد، اغلب زیر نظر پزشک آن‌ها می‌توانند دوز داروهای مصرفی خود را کاهش داده یا حتی مصرف آن را قطع کنند.
آیا رژیم کتو برای درمان صرع مفید است؟ با توضیحاتی که درباره مزیت‌های رژیم کتو و تاثیرات مثبت آن بر روی بیماران مبتلا به صرع دادیم، پاسخ این سوال کاملا مشخص است. رژیم کتو یکی از گزینه‌های درمانی برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به صرع است که تشنج آن‌ها به سبب شدت بالا، حتی با داروهای ضدتشنج نیز کنترل نمی‌شود. اما این رژیم می‌تواند تعداد و دفعات حملات را تا حد زیادی کاهش دهد. 70 درصد از مبتلایان صرع می‌توانند حملات ناشی از تشنج را با داروها کنترل کنند، اما رژیم غذایی عوارض دارویی ندارد و برای سلامتی ما نیز مفید است.

چگونه رژیم کتوژنیک به درمان صرع کمک می‌کند؟ در زمان بروز حملات عصبی و تشنج، شبکه‌های عصبی به یکباره به مغز فشار می‌آورند و این حالت کاملا غیر قابل پیش بینی است. طی بررسی‌های پزشکی بر روی مغز و اعصاب بیماران، علت اصلی بروز تشنج این است که سلول‌های مغز تحریک پذیر می‌شوند و گلوتامات (یکی از مهمترین انتقال دهنده‌های عصبی در مغز) آزاد می‌کنند. در این شرایط، سایر سلول‌های مغزی قادر به سرکوب این تحریک پذیری بالا نیستند و تشنج، خودش را نشان می‌دهد؛ اما: رژیم کتوژنیک میزان گلوتامات را در مغز کاهش و سنتز گابا (GABA) را افزایش می‌دهد. گابا (GABA) یک واسطه عصبی در سیستم اعصاب پستانداران است که از تحریک سلول‌های عصبی و نورون‌ها جلوگیری کرده و این تحریکات را مهار می‌کند. علاوه براین، رژیم کتو التهابات ناشی از عفونت‌های مغزی مانند مننژیت (بیماری التهابی غشای مغز و نخاع)، آنسفالیت (التهاب نادر مغزی) و اختلالات خودایمنی که باعث تشنج می‌شوند را کاهش می‌دهد. همچنین، این رژیم علاوه بر ایجاد تغییرات در دستگاه گوارش به خصوص روده‌ها، نسبت گابا به گلوتامات مغز را افزایش داده و حالت‌های عصبی در بیماران صرعی را به حداقل ممکن می‌رساند.

آن دسته از افرادی که با بیماری صرع دست و پنجه نرم می‌کنند، به خوبی این موضوع را می‌دانند که این بیماری به سختی کنترل می‌شود و همیشه از بابت اینکه در انظار عمومی به طور ناگهانی دچار تشنج شوند، احساس نگرانی می‌کنند. این اضطراب شدید آن‌ها نسبت به این مسئله کاملا قابل درک است و آن‌ها را به شدت اذیت می‌کند. اما رژیم غذایی به آن‌ها این قدرت و توانایی را می‌دهد تا این بیماران نیز بتوانند مانند سایر افراد عادی در خیابان قدم بزنند و از زندگی لذت ببرند. آنچه از مقاله رژیم کتوژنیک و صرع آموختیم: در مقاله کتوژنیک و صرع درباره تاثیر رژیم کتوژنیک بر صرع مطالبی را به طور اجمالی خواندیم و دانستیم که این برنامه غذایی با کربوهیدرات پایین و چربی و پروتئین سالم بالا، به کاهش علائم  بیماری صرع کمک بسیاری می‌کند. اکثر این بیماران دچار حملاتی هستند که حتی با داروهای ضد تشنج هم کنترل نمی‌شود، اما رژیم کتو تا 50 درصد حملات و علائم ناشی از صرع را کاهش می‌دهد. با این تفاسیر، رژیم کتو برای درمان صرع مفید و موثر است و اگر خودتان یا یکی از اطرافیان شما به این بیماری مبتلاست و به ناچار مجبور هستید که به طور مکرر برای بهبود و کنترل علائم خود به پزشک مراجعه کنید، به شما پیشنهاد می‌دهیم که با مشورت پزشک خود از یک رژیم غذایی اصولی و استاندارد کتوژنیک استفاده کرده و مانند سایر افراد عادی از زندگی لذت ببرید.